deep
Harbi Aktif Üye
Çad ile ilgili Bilgi
Orta Afrika'da, denize kıyısı olmayan bir ülke. Kuzeyinde Libya, batısında Nijer, Nijerya ve Kamerun, güneyinde Orta Afrika Cumhuriyeti, doğusunda Sudan yer alır. Başkenti N'Camena'dır. Yüz ölçümü bakımından Afrika ülkeleri arasında beşinci sırada yer almaktadır.
Nüfus ve Toplum
Nüfusu 10.238.807 kişidir. Resmi dil Fransızca ve Arapça'dır. Ülkede Sara dili ile birlikte 120'den fazla farklı dil ve lehçe kullanılmaktadır. Ülkenin resmi dini yoktur. Ancak nüfusun çoğunluğu Müslüman'dır.
Coğrafya
Emi Kuşi Dağı (3415 m.), Vaday Dağı (1500 m.), Ennedi Dağlığı (en yüksek tepesi 1.450 m.) ülkenin önemli dağlarındandır. ŞÂri ve Lagone Irmakları en ünlü akarsularıdır. Bu ırmakların dışında denize veya göle ulaşmadan kaybolan bazı küçük akarsuları bulunmaktadır. Ülkenin batısında bulunan Çad Gölü'ne kıyısı bulunmaktadır. Lagone ve Şari Irmağı birleşerek Çad Gölü'ne dökülür.
Yüz ölçümü: 1.284.000 kilometrekare
İklim ve Bitki Örtüsü
Ülke topraklarının %35'i otlak, %15'i çalılık ve orman, geri kalan kısım kıraç düzlük ve çöllerden ibarettir. Ülkenin kuzey kısmı dağlık alan ve çöllerden ibarettir.
Ülkenin güney kesimlerinde yağışlar boldur ve tropikal ormanlar bulunur. Güneyinde tropikal iklim, kuzeyinde ise çöl iklimi hakimdir. N'Camena'da sıcaklık ortalaması 25°C, güneyde bulunan Mundu şehrindeki ortalama sıcaklık yıl boyunca 23°C civarındadır.
Ülkenin büyük bir kısmı Sahra Çölü ile kaplıdır. Ülke, ismini Çad Gölü'nden alır. Bu göl önceleri Afrika'nın ikinci büyük gölü iken şimdi normal büyüklüğünden %10 oranında küçülmüştür.
Tarihi
Çad halkı 1085 yılında Müslümanlığı benimsemiştir. Önceleri Fransa sömürgesi olan Çad, 11 Ağustos 1960 yılında bağımsızlığını kazandı. Ülkenin ilk devlet başkanı 1975 yılında tahttan indirilip öldürülen François Tombalbaye'dir. Mart 1979'da isyancı lider Goukouni Oueddei başkanlığında geçici bir hükümet kurma kararına varıldı. Mart 1980'de Savunma Bakanı Hissen Habré, Goukouni'ye karşı çıkarak şehri ele geçirdi. 1981'de Libya'nın devlet başkanı Muammer Kaddafi, Çad'ın Libya ile birleşmesini teklif etti. Libya'nın teklifi reddedildi ve o yıl Libya ordusu ülkeden geri çekildi. Libya 1983'te Goukouni'nin desteği ile tekrar ülkenin kuzeyine giriş yaptı. Fransa Habré'yi desteklemek için Çad'ın güneyine askerlerini yerleştirdi ve 1987'nin başlarında Libyalıların büyük bölümünü ülkeden püskürttü. Bu şekilde Libya Ordusu'nun ülkeden çıkarılması sağlansa da Habré'nin diktatörlüğünde en az 40 bin kişi katledildi. 1990'da Savunma eski Bakanı İdris Debi, Habré'yi devirerek anayasayı askıya aldı ve parlamentoyu dağıttı. 1994'te yeni anayasaya yürürlüğe girdi. Debi, 1996 ve 2001'de çok partili seçimlerde oyların çoğunluğunu alarak başa gelmiş olsa da ülkenin yeniden iç savaşa sürüklenmesini engelleyemedi. 1960 yılında bağımsızlığını kazanan Çad, iç savaşlarla bugüne kadar geldi. Son yıllarda petrol yataklarının bulunması üzerine, ülkedeki mücadele daha da kızıştı. 2005 yılında, Sudan'daki Darfur kriziyle paralel olarak, ülkenin doğu bölgesinde isyan hareketi başladı. Cumhurbaşkanı İdris Debi'yi devirmek isteyen isyancılar Şubat 2008'de başkent N'camena'yı ele geçirdi.
Orta Afrika'da, denize kıyısı olmayan bir ülke. Kuzeyinde Libya, batısında Nijer, Nijerya ve Kamerun, güneyinde Orta Afrika Cumhuriyeti, doğusunda Sudan yer alır. Başkenti N'Camena'dır. Yüz ölçümü bakımından Afrika ülkeleri arasında beşinci sırada yer almaktadır.
Nüfus ve Toplum
Nüfusu 10.238.807 kişidir. Resmi dil Fransızca ve Arapça'dır. Ülkede Sara dili ile birlikte 120'den fazla farklı dil ve lehçe kullanılmaktadır. Ülkenin resmi dini yoktur. Ancak nüfusun çoğunluğu Müslüman'dır.
Coğrafya
Emi Kuşi Dağı (3415 m.), Vaday Dağı (1500 m.), Ennedi Dağlığı (en yüksek tepesi 1.450 m.) ülkenin önemli dağlarındandır. ŞÂri ve Lagone Irmakları en ünlü akarsularıdır. Bu ırmakların dışında denize veya göle ulaşmadan kaybolan bazı küçük akarsuları bulunmaktadır. Ülkenin batısında bulunan Çad Gölü'ne kıyısı bulunmaktadır. Lagone ve Şari Irmağı birleşerek Çad Gölü'ne dökülür.
Yüz ölçümü: 1.284.000 kilometrekare
İklim ve Bitki Örtüsü
Ülke topraklarının %35'i otlak, %15'i çalılık ve orman, geri kalan kısım kıraç düzlük ve çöllerden ibarettir. Ülkenin kuzey kısmı dağlık alan ve çöllerden ibarettir.
Ülkenin güney kesimlerinde yağışlar boldur ve tropikal ormanlar bulunur. Güneyinde tropikal iklim, kuzeyinde ise çöl iklimi hakimdir. N'Camena'da sıcaklık ortalaması 25°C, güneyde bulunan Mundu şehrindeki ortalama sıcaklık yıl boyunca 23°C civarındadır.
Ülkenin büyük bir kısmı Sahra Çölü ile kaplıdır. Ülke, ismini Çad Gölü'nden alır. Bu göl önceleri Afrika'nın ikinci büyük gölü iken şimdi normal büyüklüğünden %10 oranında küçülmüştür.
Çad haritası
Tarihi
Çad halkı 1085 yılında Müslümanlığı benimsemiştir. Önceleri Fransa sömürgesi olan Çad, 11 Ağustos 1960 yılında bağımsızlığını kazandı. Ülkenin ilk devlet başkanı 1975 yılında tahttan indirilip öldürülen François Tombalbaye'dir. Mart 1979'da isyancı lider Goukouni Oueddei başkanlığında geçici bir hükümet kurma kararına varıldı. Mart 1980'de Savunma Bakanı Hissen Habré, Goukouni'ye karşı çıkarak şehri ele geçirdi. 1981'de Libya'nın devlet başkanı Muammer Kaddafi, Çad'ın Libya ile birleşmesini teklif etti. Libya'nın teklifi reddedildi ve o yıl Libya ordusu ülkeden geri çekildi. Libya 1983'te Goukouni'nin desteği ile tekrar ülkenin kuzeyine giriş yaptı. Fransa Habré'yi desteklemek için Çad'ın güneyine askerlerini yerleştirdi ve 1987'nin başlarında Libyalıların büyük bölümünü ülkeden püskürttü. Bu şekilde Libya Ordusu'nun ülkeden çıkarılması sağlansa da Habré'nin diktatörlüğünde en az 40 bin kişi katledildi. 1990'da Savunma eski Bakanı İdris Debi, Habré'yi devirerek anayasayı askıya aldı ve parlamentoyu dağıttı. 1994'te yeni anayasaya yürürlüğe girdi. Debi, 1996 ve 2001'de çok partili seçimlerde oyların çoğunluğunu alarak başa gelmiş olsa da ülkenin yeniden iç savaşa sürüklenmesini engelleyemedi. 1960 yılında bağımsızlığını kazanan Çad, iç savaşlarla bugüne kadar geldi. Son yıllarda petrol yataklarının bulunması üzerine, ülkedeki mücadele daha da kızıştı. 2005 yılında, Sudan'daki Darfur kriziyle paralel olarak, ülkenin doğu bölgesinde isyan hareketi başladı. Cumhurbaşkanı İdris Debi'yi devirmek isteyen isyancılar Şubat 2008'de başkent N'camena'yı ele geçirdi.
